YOLCU BERABERİ EŞYA, MUAFİYETİ VE LİMİTLERİ
Yolcu eşyası; yolcunun beraberinde ya da yolcunun Türkiye’ye gelişinden 1 ay önce veya 3 ay sonra getirilen, ticari miktar ve nitelik taşımayan eşyadır.
Her bir yolcu, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen "Kişisel eşya" başlıklı 58 inci maddesi ile Karar eki Ek-9 liste kapsamı listede yer alan liste kapsamındaki kişisel eşyayı ve en fazla 430 Avro bedelindeki (15 yaşından küçük yolcular için en fazla 150 Avro) eşyayı gümrük vergilerinden muaf olarak getirebilmesi mümkündür. Yolculara ait eşyanın, yolcunun Türkiye’ye gelişinden 1 ay önce veya 3 ay sonra gelmesi mümkündür. Bu sürelerin aşılması halinde Eşyanın Türkiye’ye geldiği gümrük idaresinin bağlı bulunduğu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü tarafından, süre aşımına neden olan durum incelenir. Süre aşımının, mücbir sebep ve beklenmeyen halden kaynaklandığının belirlenmesi halinde ve bir defayla sınırlı olmak üzere en fazla 6 aya kadar süre uzatımı yapılması mümkündür.
2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında; "Kişisel eşya" başlıklı 58 inci maddesi ile Karar eki Ek-9 liste kapsamı eşyaya muafiyet tanınmıştır. Sayfanın sonunda yer verilen Ek-9 sayılı listenin (A) bölümünde belirtilen eşya sadece yolcu beraberinde, (B) bölümünde belirtilen eşya ise, yolcu beraberinde ya da yolcunun gelişinden bir ay önce veya bir ay sonra getirilebilir. Yolcu beraberinde getirilebilecek liste kapsamı belirtilen eşyalar;
Listenin (A) bölümünde belirtilen eşya, tütün ve alkollü ürünler, kozmetik ve gıda ürünlerinden oluşan tüketim eşyasından oluşur. Bu eşya sadece yolcu beraberinde getirilebilir.
Listenin (B) bölümünde belirtilen eşya, giyim ve yolculuk eşyası, elektronik eşya, müzik, spor ve oyun aletleri, sağlık cihazları mutfak eşyası gibi eşyadan oluşmaktadır. Bu bölümde yer alan eşya ise yolcu beraberinde ya da yolcunun Türkiye’ye gelişinden 1 ay önce veya 3 ay sonra getirilebilir.
Her bir yolcu, yolculuğu sırasında kullandığı ilaç, saat, tablet, fotoğraf makinesi, vb. gibi seyahat eşyasını getirebildiği gibi; elektronik eşya, müzik, oyun ve spor aletleri, sağlık cihazları, mutfak eşyası gibi eşyayı da gümrük vergilerinden muaf olarak getirebilir.
Yolcular cep telefonu getirmek istemeleri halinde; Getirecek yolcunun kimlik numarasına kayıtlı hatlarla kullanılmak şartıyla 3 takvim yılında 1 adet ile sınırlı olmak üzere ve herhangi bir kıymet sınırlaması olmaksızın gümrük vergilerinden muaf olarak cep telefonu getirebilirler. Televizyon, müzik çalar, video oynatabilme özelliğine sahip olan cep telefonlarının da bu kapsamda getirilmesi mümkündür. Cihazların sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesi için kayıt altına alınmaları gereklidir. Bu kaydın yolcunun Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren 120 gün içinde yapılması zorunludur. Bu kapsamda getirilen cep telefonları gümrük vergilerinden muaftır. Ancak, bu telefonlar için “Yolcu beraberinde getirilen telefon kullanım izin harcı”- nın ödenmesi gerekmektedir.
Yolcu beraberinde getirilen eşyanın kıymeti, ibraz edilen faturaya, satış fişine veya eşya bedelinin ödendiğine ilişkin belgeye göre belirlenir. Bu tür bir belgenin ibraz edilememesi veya ibraz edilen belgede kayıtlı kıymetin düşük bulunması halinde, eşyanın kıymeti gümrük idaresi tarafından belirlenir.
Yolcu beraberinde getirilen eşyanın temel özelliğine bakıldığında kişisel kullanıma özgü ya da hediyelik eşya amaç taşıması ve kullanım alanının ve miktarının göz önüne alınması halinde ticari amaç kapsamında ithal edilmediğinin anlaşılması gerekir. Kişisel kullanıma özgü olmasının yanı sıra miktarı bakımından ticari niteliği bulunan kişisel eşya ve hediyelik eşyanın gümrük vergilerinden muaf olarak ithali mümkün değildir. Yolcuların beraberinde gümrükten geçirebilecekleri eşya ve miktarlarının belirlenmesinde de hediyelik eşya, kişisel eşya, ticari niteliği bulunmayan eşya ve öncelikle de yolcu kavramları belirleyici olur. Yolcu beraberinde eşya uygulamasında eşya ve eşyanın miktarını belirleyen gümrük idarelerinin eşyadan maktu vergi uygulamasının yapılmasına ya da ithalat ve ihracat mevzuatına uygun şekilde gümrük vergilerinin alınması veya gümrük kanununda yer verilen muafiyet ve istisna hükümlerine uygun şekilde vergi uygulamasının yapılmamasıyla sonuçlanır.
Yolcunun beyan dışında bırakılan ticari mahiyete arz edilemeyen hediyelik ve kişisel eşyada kaçakçılık hükümleri uygulanmaz. Çünkü burada amaç ticari amaçla kaçakçılık yapmak değil vergi ödenmemesidir. Beyan dışında bırakma fiili kasten yapılması gibi kanuna ve uygulamaya aykırılıktan kaynaklı şekilde ortaya çıkar. Çünkü ilgili kanun maddeleri uyarınca amaçsal ve kanuna uymama ve aykırı hareket edilmesinden kaynaklı şekilde ortaya çıkması mümkündür. Vergi uygulamasında faturanın alınmaması veya verilmemesi idari vergi suçu bakımından idari yaptırıma tabi tutulur.
Yolcu beraberinde hediyelik ve kişisel eşyalar beyan dışı bırakılması eyleme ilişkin 4458 sayılı Gümrük Kanunu bakımından idari yaptırımlara yönelik kanunun 235/3 maddesi uyarınca;
“Yolcuların, gümrük mevzuatına göre kişisel ve hediyelik eşya kapsamı dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi eşyasıymış gibi gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir. Gümrük vergileri ödenmediği takdirde, eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.”
Hükmüne amir olup, Kanuna aykırı meydana gelen vergi kaybının da verginin aslı, vergi ziyaı cezasının ve gecikme faizinin tahsiliyle telafi edilmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu nedenle,
Gümrük geçişinde yolcunun cezalı duruma düşmemesi ve yolcunun beraberinde eşyayı gümrük depolarına terk edilmesi zorunluluğunda kalmaması ve cezalı işlemlerle karşılaşmamak için mevzuat hükümlerine uygun şekilde hareket edilmesi gerekir. Bu durum da yolcunun beraberinde getirdiği eşyayla ilgili mevzuata ilişkin bilgi sahibi olunması bu konuda Müşavirlik hizmeti ve hukuki danışmanlık alınması ile meydana gelebilecek problemlerin daha doğmadan çözümleyebilmek mümkündür.
