İsrail’e İthalat ve İhracat Yasağı

Ticaret Bakanlığı, 9 Nisan 2024 tarihinde yapmış olduğu duyuru ile paylaştığı 54 ürün grubunun İsrail’e ihracatını kısıtladı. Ülkemizce alınan bu karar, belki de 7 Ekim 20023 tarihinden bu yana Gazze şeridinde yaşanan katliama karşı alınan en somut ve en sert tepki.

Liste halinde paylaşılan 54 ürün grubunu incelediğimizde; daha çok inşaat, lojistik ve savunma sanayiinde kullanılabilecek alüminyum, çelik, çimento, kablo, kimyasal maddeler vs. olduğu görülüyor. Söz konusu kısıtlama kararının dayanağı olarak da;

• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2728, 2720 ve 2712 sayılı kararları,
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun ES-10/21 ve ES-10/22 sayılı kararları,
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin A/HRC55/L.30 sayılı kararı,
• Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail aleyhinde soykırım sözleşmesini ihlal iddiasıyla açılan dava kapsamında aldığı 26 Ocak ve 28 Mart 2024 tarihli ihtiyati tedbir kararları,

Gerekçe gösterilmiş ve İsrail’in Gazze şeridinde yaptığı saldırılar ile uluslararası hukuku ihlal ettiği vurgulanmıştır. Anılan kısıtlamaların Gazze’de derhal ateşkes ilan edilene ve Gazze Şeridi’ne yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verilinceye kadar yürürlükte kalacağı belirtilmiştir.

Devamında ise Ticaret Bakanlığı 2 Mayıs 20024 tarihinde yaptığı duyuru ile; İsrail hükümetinin saldırgan tutumunu sürdürdüğü, Filistin'deki insani trajedinin kötüleştiğinin müşahede edildiği ve bu nedenle de devlet düzeyinde alınan tedbirlerin ikinci aşamasına geçildiği, İsrail'le ilgili ihracat ve ithalat işlemlerinin tüm ürünleri kapsayacak şekilde durdurulduğu ilan edilmiştir.

Konuya İsrail tarafından bakacak olursak; bizden temin edemediği söz konusu kısıtlamaya tabi ürünleri diğer ülkelerden temin etmeye çalışacağı aşikar. Bu noktada en büyük adayı tahmin etmek çok da zor değil: Amerika.

Aylardır diplomasi yoluyla ülkemiz başta olmak üzere bu bölgede ateşkes sağlanması için uğraş veriliyor. Umarız ki diplomasi kanalıyla henüz sağlanamayan ateşkes, bu tür yaptırım kararlarıyla sağlanabilsin. Aslında ülkemizce alınan bu kısıtlama kararını bir “teşvik” olarak görmek lazım. Şöyle ki, nasıl Rusya’ya yapılan yaptırımlar bir süre sonra genele yayıldı, ülkemizce alınan bu kısıtlama kararının da emsal teşkil ederek yavaş yavaş diğer ülkelerce de uygulanması umulmaktadır.

Konuya firmalar penceresinden bakacak olursak; Bakanlığın İsrail’e karşı almış olduğu bu yasaklama kararlarını önceden firmalar ile paylaşmaması, firmaların bu durumu beyanname tescili aşamasında öğrenmeleri ve bunun ötesinde tescil alınamadığında bile karşılarında durumu izah edebilecek bir muhatap bulamamaları, ayrıca ithalat aşamasında antrepo beyannamesinin de tesciline izin verilmediğinden limanda, gümrükte vs. bekleyen mallar nedeniyle ticaret yapan firmalar çok büyük mağduriyet yaşamaktadır. Bu nedenle söz konusu mağduriyetin önüne geçilebilmesi adına yoldaki veya gümrüklü sahada bekleyen eşyalar için Bakanlıkça bir kolaylık getirilmesi camiayı oldukça rahatlatacaktır.