TÜRKİYE’DE DIŞ TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI: DİJİTALLEŞME, OTOMASYON VE REKABET GÜCÜ

Gümrük, dış ticaret ve lojistik sektörleri; bir ülkenin küresel ticaretteki rekabet gücünü belirleyen en kritik alanlardandır. Ülkemizin jeostratejik konumu, Avrupa, Asya ve Afrika arasında köprü görevi görmesini sağlamakta, ancak bu avantajın tam anlamıyla kullanılabilmesi için dış ticaret süreçlerinin kolay, hızlı, şeffaf ve izlenebilir olması büyük önem taşımaktadır. Bu noktada dijitalleşme ve otomasyon, ticaretin kolaylaştırılmasının anahtarıdır.
Global ticaretin dinamikleri hızla değişirken, teknolojik değişimlere de uyum sağlayarak diğer ülke ekonomileri ve ticaret hacimleri ile rekabet edebilir bir seviyede olabilmemiz için çalışmamız, yoğrulmamız ve yorulmamız gereken hususlara ülkece daha fazla odaklanmamız gereken bir dönemde olduğumuz herkesin malumu. Dijitalleşme ve otomasyon gibi teknolojik gelişmelerle gümrük, dış ticaret ve lojistik sektörlerinde tüm süreçlerin daha stratejik ve verimli bir hale getirilmesi büyük önem arz ediyor. Gümrük Müşavirliği sektörü için elektronik beyan sistemleri ve elektronik belge kullanımlarının daha üst seviyelere getirilmesi ile kâğıt israfının önlenmesinin yanı sıra gümrük işlemlerinin daha hızlı ve doğru bir şekilde tesis edilmesiyle izlenebilir ve şeffaf dış ticaret akışının sağlanacağı da aşikardır. Bunun yanı sıra maliyetleri düşürmek, gümrükleme süreçlerini hızlandırarak süreleri kısaltmak, ödenecek vergileri en uygun seviyede tahakkuk ettirebilmek ve dış ticarette diğer ülkeler ile rekabet edebilmek için bütün süreçlerin optimizasyonu da çok önemli.
Ticaretin kolaylaştırılmasındaki temel unsurları gümrük işlemlerinde dijitalleşme, lojistikte otomasyon ve akıllı sistem kullanımının artırılması, genel olarak şeffaflık ve izlenebilirlik seviyesinin yükseltilmesi şeklinde sınıflandırabiliriz. Gümrük sektörü başta olmak üzere tüm alanlarda risk yönetimi ve ön kontrol mekanizmasının geliştirilmesi de işlemlerin hızlanması ve cezai müeyyidelerle karşı karşıya kalınmaması noktasında çok kıymetli. Ülkemizin rekabet gücünü artıracak stratejileri ise; mevzuat ve uyumlaştırma, kamu-özel sektör iş birliği, insan kaynağının dijital dönüşüme uyumlu hale getirilmesi, bölgesel ve küresel iş birlikleri olarak ifade edebiliriz.
Gümrük ve dış ticarette iş yapış şekillerini kolaylaştırarak hataları önleyebilecek eğitici ve rehber özelliği taşıyan yeni kılavuzlar hazırlanması, kamu, özel sektör, üniversite ve ilgili sivil toplum kuruluşları birlikteliğinde ticaret erbabına yönelik fiziki & çevrim içi eğitimlerin artırılması, yurt dışındaki gümrük ve dış ticaret uygulamalarındaki gelişmelerden ticaret erbabının önceden bilgilendirilmesi, dış ticaret ve gümrük mevzuatına ilişkin mevzuat hazırlıklarının katılımcı bir anlayışla sürdürülmesi, gümrük ve dış ticaret mevzuatının ihlal edilmesine ilişkin cezaların ekonomik yönden orantılı olması noktasında düzenlemelerin yapılması, dış ticaret işlemlerine konu eşyaya ilişkin ilgili kurumlarca yapılan kontrollerin tüm paydaş kurumlara yaygınlaştırılarak tek pencere sistemine entegre edilmesi, gümrük işlemlerinde kullanılan paket programlarının kullanıcı dostu, kapsamlı, bütünleşik ve kesintisiz bir sistem haline getirilerek tek bir platformda kamu tarafından hizmete sunulması, gümrük idarelerine verilen dilekçe işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi, fiziki altyapıları yetersiz olan gümrük idarelerinin kapasitelerinin artırılması ve yenilenmesi ile benzeri iyileştirici ve geliştirici adımların dış ticaretimizin kolaylaşmasına büyük katkı sağlayıcı aşikardır.
Ülkemizin küresel ticarette rekabet gücünü artırması, sadece coğrafi avantajlarıyla değil; aynı zamanda dijitalleşmiş, otomasyona dayalı, şeffaf, hızlı ve doğru işleyen gümrük, dış ticaret ve lojistik süreçleri ile mümkün olacaktır. Gümrüklerden lojistik merkezlerine, tedarik zincirlerinden kamu politikalarına kadar tüm ekosistem dijital dönüşümle yeniden yapılandırıldığında, ülkemiz hem ticaretin kolaylaştırılması ilkesini yerine getirmiş olacak hem de uluslararası rekabet gücünü sürdürülebilir biçimde artırmış olacaktır.