TELAFİ EDİCİ VERGİ 7440 SAYILI KANUN KAPSAMINDA YAPILANDIRMA KAPSAMINA GİRER Mİ?
7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12.03.2023 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun kapsamında Gümrük Alacaklarının Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Tebliğ ise 23.03.2023 tarihli ve 32141 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
İlgili Kanun ve Tebliğ’de 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacaklarının yeniden yapılandırılarak tahsiline ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Kanun ve Tebliğ’in yayımlanmasını müteakip Telafi Edici Vergilerin de yapılandırmaya konu edilip edilmeyeceği soruları yoğun bir şekilde yöneltilmeye başlanılmıştır. Bu yazımda; Telafi Edici Verginin yapılandırma kapsamına girip girmeyeceği incelenecektir.
7440 sayılı Kanun 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacaklarını kapsamaktadır.
Telafi Edici Verginin kanuni dayanağı; Gümrük Kanunu’nun 194’üncü maddesidir. Bu çerçevede, dahilde işleme rejimi altında elde edilen Türk menşeli eşyanın anlaşmalara taraf ülkelere ithalatında tercihli tarife uygulamasından yararlanmak için, bunların bünyelerine giren serbest dolaşımda olmayan eşyanın ithalat vergilerinin ödenmesi ve buna ilişkin belgelerin onaylanması koşuluna bağlı olması halinde, ithalata ilişkin bir gümrük yükümlülüğü doğacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda ödenen vergiye de telafi edici vergi denilmektedir.
Telafi Edici Vergi de gümrük yükümlülüğü, söz konusu eşyanın ihracına ilişkin gümrük beyannamesinin gümrük idaresi tarafından tescil edildiği tarihte başlar. Dolayısıyla, her ne kadar ihracat esnasında ödense de esasen ihracat vergisi değil ithalat vergisidir.
Dâhilde işleme rejimine tabi tutulan serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya ilişkin ithalat vergileri, ihracata ilişkin beyannamenin tescili tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına göre hesaplanır. Ancak, izin kapsamında önceden ihracat işleminden sonra ithalat yapılması durumunda, bu vergi önceden ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına göre hesaplanarak, önceden ihracata tekabül eden ithalatın yapılması esnasında ödenir.
Telafi Edici Verginin ihracat beyannamesi konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıktığı tarihe kadar ödenmesi zorunludur. Bu tarihten sonra ödenen ithalat vergileri için ayrıca bu tarih itibarıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi hükümlerine göre tespit edilen gecikme zammı uygulanır.
İhracat beyannamesi konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıktığı tarihe kadar ödenmesi gereken telafi edici verginin hiç ödenmemiş veya eksik ödenmiş olduğunun gümrük idarelerince yapılan kontrol sonucunda tespit edildiği durumda, ödenmesi gereken ithalat vergilerinin faizi ile birlikte tahsilinin yanı sıra, bu vergilerin dörtte biri tutarında para cezası tatbik edilir. Hiç ödenmeyen veya eksik ödenen ithalat vergilerinin yükümlüsünce gümrük idaresinin tespitinden önce bildirilmesi durumunda vergilerin dörtte biri tutarında para cezası tatbik edilmez.
6 AYLIK BÜLTEN / Nisan 2023 Bu kapsamda, dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın tercihli rejimden faydalanmak amacıyla anlaşmaya taraf ülkeye ihracında doğan Telafi edici vergi 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen bir vergi olduğundan yapılandırma kapsamına girmektedir.
Halihazırda, gümrük idaresi tarafından herhangi bir takibata başlanmamış ödenmesi gereken ancak ödenmeyen Telafi edici vergiler için Yapılandırma Kanununun kendiliğinden beyan hükümleri kapsamında başvuru yapılması mümkündür. Bu kapsamda başvuru yapılması halinde başvurunun kendiliğinden beyan olması dolayısıyla Gümrük Kanunu’nun 234’üncü maddesi kapsamında tatbik edilecek vergilerin dörtte biri tutarında para cezası tatbik edilmeyecektir. Tebliğ uyarınca; Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasında; 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme zammı oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılacağı belirtilmiştir. İlgili Tebliğin 9’uncu maddesi uyarınca da gümrük vergilerinin tamamının ödenmesi gerekecek hesaplanacak faiz yerine 12/3/2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla da faizlerin ve idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Vergi tutarının ilk taksit ödeme süresi olan 30.06.2023 tarihine kadar ödenmesi durumunda ise faiz tutarının %10’u ödenecektir.
Dahilde işleme rejimi kapsamında alınan dahilde işleme izin belgelerine Covid 19 salgını, Rusya Ukrayna savaşı vs gibi mücbir sebeplerle ek süreler verilerek DİİB süreleri önemli ölçüde uzatılmıştır. Bu durum ise ihracat esnasında ödenmesi gereken ancak ödenmeyen Telafi edici vergilere tatbik edilecek gecikme zammının oldukça yüksek olmasına neden olacaktır ki 7440 sayılı Kanun kapsamında başvuru yapılması halinde faiz oranları önemli ölçüde düşecektir.
Bu noktada, dahilde işleme izin belgesi olan firmaların dahilde işleme izin belgesi kapsamında tescil ettikleri ithalat ve ihracat beyannamelerini incelenmesini yaparak eksik ödenen Telafi Edici Vergi olup olmadığını incelemeleri ve eksik ödendiği tespit edilen Telafi edici vergilerini de 7440 sayılı Kanun kapsamında yapılandırmaları tavsiye edilmektedir.
