SANAYİ SEKTÖRÜNDE KÜÇÜLME

Türkiye, geçen yıl ortasında başlattığı kademeli olarak sıkılaşan para politikasının ekonomiyi yavaşlatan sonuçlarını net olarak görmeye başladı. İlk çeyrekte yüzde 5,3 olan ekonominin büyüme hızı ikinci çeyrekte yüzde 2,5’e geriledi.

İlk çeyrekte yüzde 3.8 büyüyen hizmetler sektörü ikinci çeyrekte yüzde 2.9; ilk çeyrekte yüzde 11 büyüyen inşaat sektörü ikinci çeyrekte yüzde 6.5; yine ilk çeyrekte yüzde 4,9 büyüyen tarım sektörü ikinci çeyrekte yüzde 3,7 büyümeye devam etti. Oysa ilk çeyrekte yüzde 4,2 büyüyen sanayi sektörü ikinci çeyrekte yüzde 1,8 küçüldü. Sanayide ivme kaybı hem sanayi üretim endeksi hem PMİ verilerinde kendini gösteriyordu.

Büyümenin en önemli belirleyicisi olan sanayi üretim endeksi yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,5 artış göstermişti. İkinci çeyrekte ise yüzde 1,8 daraldı.

Haziran ayında 47,9 olan İSO-PMI endeksi, Temmuz’da 47,2’ye geriledi. Böylece endeksteki gerileme beşinci ayına taşındı. Yeni siparişler, Kasım 2023 seviyesine inerken, son 20 ayın dönemin en sert düşüşünü kaydetti. Yeni siparişlerdeki yavaşlamayla birlikte istihdam seviyeleri de düşüş gösterdi.

On sektörün tamamında PMI endeksleri 50’nin altında değer aldı. Önceki ayların aksine gıda sektörü de negatif bölgeye indi. Yeni siparişler son dokuz ayda ilk kez olmak üzere takip edilen on sektörün tamamında yavaşlama gösterdi.

Özellikle son aylarda reel kesim (sanayi), güven endeksinde ciddi düşüş var. 6 aydan bu yana kesintisiz düşen reel kesim güveni Covid-19 dönemindeki düzeyine indi.

Reel sektörün gelecek üç aydaki istihdam beklentisi Ağustos’ta 1,9’a inerek Haziran 2020’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Dolayısı ile sanayide yaşanan küçülme, pek çok öncü göstergenin işaret ettiği bir sonuçtu. Ancak beklenen bu gelişmenin gerçekleşmiş olması, önemli bir riskin de artık masanın üzerinde olduğunu gösteriyor. Çünkü kalcı ve istikrarlı bir ekonomik büyüme için sanayi olmazsa olmaz. Sanayi büyümedikçe kalıcı istihdam artışı yakalayamayacağımız gibi ihracatı da artıramayız.