PMİ ENDEKSLERİ DÜŞÜYOR

Bir ülkenin ihracatını, sattığı mallara yönelik talep belirler. Eğer ürün ve müşteri arasında bağ kurulmuşsa, ihracat istikrar kazanır, konjonktürel dalgalanmalardan fazla etkilenmez. Hedef pazarın büyüme hızına bağlı olarak artmaya devam eder. Elbette rakiplerin ürettiği ürünlerin nitelikleri ve fiyatları, ya da satıcının belirlediği fiyattaki değişiklikler ihracat üzerinde etkilidir ama hiç biri, kısa vadede, hedef pazarın büyüme performansı kadar belirleyici değildir.

İhracat performansı konusunda doğru bilinen yanlışlardan biri TL’nin değeri düştükçe ihracatın artacağıdır. Hâlbuki bu ikisi arasında çok zayıf bir ilişki vardır. Sattığımız malın fiyatı düşünce, alıcılarımız siparişlerini bize kaydırmaz. Çünkü talebi belirleyen en önemli faktör fiyat değil; değerdir. Arz edilen ürün, tüketici için ne kadar değer yaratırsa o kadar çok tercih edilir. Elbette kimi ürünlerde ve kimi pazarlarda fiyat önemli bir karar kriteridir ama bir bütün olarak ihracat açısından bakıldığında tasarım, marka, çevreye duyarlılık, sürdürülebilirlik, standartlara uygunluk, üretim ve arz kapasitesi gibi faktörler daha önemli faktörlerdir. Bunların tepesinde ise hedef pazarın alım gücü gelir.

Bu nedenle kısa vadede ihracatın ana belirleyicisi, hedef pazarların ekonomik büyüme hızıdır. Bunu üç ayda bir açıklanan büyüme verilerinden takip ederiz. Ama daha kısa vadeli bir gösterge olan PMİ endeksi de büyüme hızını izlemek için elverişli bir veridir.

Bir ülkenin büyümesindeki ana faktör sanayi üretimidir. PMİ da genel olarak sanayi üretimini ölçer. Hedef ülkelerin PMİ verileri onların ne kadar büyüyeceklerini tahmin etmek için ipuçları verir. Türkiye PMI endeksi, 2021 Ağustos’unda gördüğü 54,1 değerinden sonra ılımlı bir gerileme eğiliminde. Bu yılın Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında peş peşe düşerek 48,1’e geriledi. Bu pazartesi sabah açıklanan Temmuz verisi 46,9’a indi. 50’nin altındaki değerler daralma anlamına geliyor. Yani Türkiye’de sanayi üretimi PMI verilerine göre 5 aydır yavaşlıyor.

İşin kötü tarafı benzer bir eğilim, daha ılımlı olsa da, diğer ülkelerin PMI endekslerinde de var. İSO’nun açıkladığı İhracat iklim endeksi, hedef pazarlarımızın PMI ortalamalarını gösteriyor ve bu veri de son aylarda geriliyor. İhracat iklim endeksindeki gerileme sadece ihracatımızın değil, sanayi üretimimizin ve ekonomik büyüme hızımızın da negatif etkileneceği anlamına geliyor.