PARETO ETKİSİ 80/20

Her şey bahçesine ektiği bezelye tohumlarıyla başladı. Mahsulün %80’ini tohumların %20’ sinden elde ettiğini gözlemledi. İtalya’daki toprakların %80’inin nüfusun %20’sine ait olduğunu tespit etti. Nereye elini atsa istatistiksel olarak %80/%20 ilişkisini gözlemledi. Bu gözlem onu başka alanlarda da araştırmalara sevk etti. Yaptığı tüm bu çalışmalarla, önemli azınlık ile önemsiz çoğunluk arasında ki ilişkiyi tanımladı. Evet, bu konseptin ardındaki adam İtalyan ekonomist Vilfredo Federico Damaso Pareto.

Pareto, bu çalışmasını 1800’lü yıllarda akademik çevrelerde yayınlasa da bu çalışmasının gerekli ilgiyi görmesine ömrü yetmedi. 40 yıl sonra 1937’ye geldiğimizde Amerikalı iş yönetim düşünürü Joseph Juran, Pareto’nun ilkesini keşfetti ve bu teoriye Pareto İlkesi adını verdi. Bu teori ilk başlarda Gelir/Servet Dağılımı ve Ekonomik alanlarda kullanılsa da zamanla diğer diğer alanlar da da ve başka ülkelerde de kullanılmaya başlandı. Adı 80/20 kuralı, Önemli Azın Yasası veya Pareto ilkesi olarak bilinmektedir. Hakkında birçok makale, bilimsel analiz, akademik çalışma yapıldı, kitaplar yazıldı.

Peki nedir bu ilke: Hayatta ki çoğu etki eşit olarak değerlendirilemez.

Hayatta ki çoğu etki eşit olarak değerlendirilemez. Pareto ilkesi de bu etkilerin yalnızca %20 sinin diğerlerinden daha önemli olduğunu vurgular. Bu önemli azınlık, aslında bütünü etkileyen niceliği barındırır. Sebep sonuç ilişkisindeki bu azınlık, doğrudan verimliliği arttır. Yani doğru %20’yi iyileştirip, gerçek %80’i elde edilebilir. Etkin üretim, kalite, verimlilik ve tasarruf için, nedenlerin tamamına değil önemli azınlık olan %20’sine odaklanılarak %80’ kazanabilir. Dolayısıyla daha az girdi ile daha çok çıktı üretebilir. Pareto’nun da yaptığı aslında tam olarak girdi ile çıktı arasındaki bu oransal ilişkiyi birçok alanda modellemektir.

Evet; ömrümüz, zamanımız kaynaklarımız acımasızca akıp gidiyor, tıpkı gençliğimiz gibi. Böyle bir ortamda, kişisel ya da kurumsal hedeflere ulaşabilmek için Önemli Azınlık Yasası gereği, gerçek sorunları tespit edip ve onlara odaklanarak, maliyetleri azaltıp, verimlilik, motivasyon dolayısıyla da karlılık arttırılabilir.

Aşağıdaki yaygın pareto örnekleri konuyu özetliyor :

• Kıyafetlerimizin %20’sini zamanımızın %80’inde kullanılırız.

• Müşterilerin %20’si cironun %80’ini oluşturur.

• Hastaların %20’si sağlık harcamalarının %80’inden sorumludur.