İTHALATTA İNDİRİLEMEYECEK KDV DÜZENLEMESİ
İthalatta ödenen Katma Değer vergileri indirilecek KDV olarak değerlendirilmekteyken 24 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7846 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ithalatta ödenen bazı vergiler nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır. Söz konusu Kararda aşağıdaki maddelere yer verilmiştir.
MADDE 1- (1) İthalatta gözetim uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca, gözetim uygulamasına tabi tutulan mallara ilişkin gümrük beyannamelerinde beyan olunan ve tevsik edilemeyen tutarlar ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.
(2) İthalatta korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan gümrük vergisi ve/veya ek mali mükellefiyetler, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan dampinge karşı vergi ve telafi edici vergiler ile bu tutarlar nedeniyle doğan ve katma değer vergisi matrahına dâhil olan her türlü vergi, resim, harç ve paylar dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim hakkı kaldırılmıştır.
Yerli üreticinin korunmasını teminen ithalatta gözetim uygulanması hakkında mevzuat ile GTİP bazında belirlenen bazı eşyaların ithali için gözetim uygulaması yapılmaktadır. Gözetim mevzuatı ile belirlenen bu eşyaların belirli bir kıymetin altında ithaline izin verilmemektedir. Yükümlülerin ya gözetim belgesi alması gerekmekte ya da eşyanın birim kıymetini fiktif bir şekilde gözetim kıymetinin üzerine çıkarması gerekmektedir. Uygulamada yükümlülükler ithal eşya bedeli gözetim kıymetinin altında ise gözetim kıymeti ile fatura bedeli arasındaki fark tutarı ithalat beyannamesinde yurtdışı gider hanesine beyan ederek vergilerini ödemekte ve böylece eşyalarını sorunsuz bir şekilde ithal edebilmektedirler. 24 Kasımda yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile ithalatta gözetim dolayısıyla fiktif bir şekilde beyan edilen tutarlar dolayısıyla ödenecek tüm vergilerden kaynaklı KDV tutarlarının indirilemeyeceği belirtilmiştir. Diğer taraftan, halihazırda gözetimden kaynaklı fark kıymetler ithalat beyannamesinde yurtdışı gider hanesinde beyan edildiğinden ve beyannamenin yurtdışı gider hanesinde gözetim dışında navlun farkı, iskonto, royalti gibi başka unsurlarda yer aldığından, sadece gözetim kıymetinden kaynaklı vergi farklarının hesaplamasının manuel olarak yapılması gerekmektedir.
İthalatta haksız rekabetin önlenmesi hakkında ilgili mevzuat kapsamında uygulanan dampinge karşı vergi ve telafi edici vergilerden kaynaklı ödenen vergilerin de KDV’si indirilemeyecek olup, uygulamada ithalat beyannamesinden bu verilerin vergi kodları itibariyle elektronik olarak çekilmesi mümkündür.
Diğer taraftan, ithalatta korunma önlemleri uygulanması hakkında ilgili mevzuat uyarınca korunma önlemi olarak uygulanan ek mali mükellefiyetlerin gümrük beyannamesinde ayrıştırılması en önemli sorunu yaratacak madde gibi görünmektedir. Zira çok fazla GTİP üzerinde ek mali yükümlülük bulunmakta olup uygulanan ek mali yükümlülüklerin dayanakları da farklıdır. Halihazırda yürürlükte olan ek mali yükümlülük türleri aşağıda sıralanmıştır.
• Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Tahsili Hakkında Karar - 2017/10926 (14.12.2017 t. 30270 s. R.G.),
• Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar - 2018/11973 (25.06.2018 t. 30459 s. R.G.)
• Korunma önlemi olarak uygulanan ek mali mükellefiyetler
İthalat beyannamesinde ek mali yükümlülükler tek vergi koduna sahiptir. Zira ek mali yükümlülüklerden kaynaklanan indirilmeyecek KDV’nin tespiti için ek mali yükümlülüklerin dayanakları itibariyle ayrılması yönüyle elektronik düzenlemeler yapılana kadar bu ayrımın manuel ayrılması gerekecektir.
Bu noktada, şüphesizdir ki ithalattaki tüm vergiler gümrük müşavirleri tarafından hesaplandığından gümrük müşavirlerinin firmalara indirilmeyecek KDV’nin tespitinde destek olmaları gerekecektir. Ancak bu hesaplamaları yapacak elektronik sistemler mevcut olmadığından indirilmeyecek KDV hesaplamasına esas vergilerin hazırlanması gümrük müşavirlerine ciddi bir iş yükü oluşturacaktır.
İlaveten, gümrük BİLGE sisteminde ve beyanname yazım programlarında ithalatta indirilmeyecek KDV hesaplamasına imkan verecek elektronik düzenlemelerin bir an önce yapılması elzemdir. Aksi takdirde manuel indirilmeyecek KDV hesaplaması hatalı işlemlere sebep olabilecek, mali idare de ithalde indirilmeyecek KDV hesaplamasına vakıf olmadığından ve denetim yapacak veriye sahip olmadığından denetleme yapamayacaktır.
