G.O.İ.K & SÜRELER & TASFİYE

Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım ( G.O.İ.K) belirlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır." Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması" deyimi eşyanın,

• Bir gümrük rejimine tabi tutulmasını,
• Bir serbest bölgeye girmesini,
• Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracını,
• İmhasını,
• Gümrüğe terk edilmesini, ifade eder.

Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır.

Gümrüğe sunulan özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemlerin ise;

• Denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren kırk beş gün,
• Diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren yirmi gün içinde tamamlanması gerekmektedir.

Yolcu beraberinde getirilip gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar yolcu eşyasına mahsus gümrük ambarlarına konulan eşyanın buralarda kalabileceği süre üç aydır.

Eşyanın antrepo rejimi altında kalış süresi sınırsızdır. Ancak, gümrük idarelerince gerek görülen hallerde, eşyaya gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanım tayin edilmesi için bir süre belirlenebilir. Antrepoda bulunan eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulması yönünde beyanname tescil ettirilmesi halinde otuz gün içinde işlemlerinin bitirilmesi gerekir.

Belirtilen süreler içinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya, herhangi bir adli veya idari takibata konu olmaması halinde tasfiye edilir.

Ancak, eşyanın herhangi bir adli veya idari takibata konu olması halinde bu takibat nedeniyle geçen süreler, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi sırasında geçen süreler işlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak yirmi veya kırkbeş günlük sürelerin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.

Yukarıda bahsi geçen sürelere ilaveten, ilgilinin yazılı başvurusu üzerine;

- Otuz güne kadar gerekçe aranılmaksızın,

- Otuz günü aşan ek süre talepleri için ise gerekçenin belirtilmesi ve kanıtlayıcı belgenin sunulması şartıyla, Gümrük Müdürlüklerince uzatılacaktır.

Süre uzatım taleplerinin, sürelerin bitiminden önce yazılı olarak yapılması zorunludur. Süresi içinde yapılmadığı anlaşılan talepler reddedilir. Gümrük Müdürlükleri, süre uzatım taleplerini dilekçenin kayıtlarına girdiği tarihten itibaren en geç üç iş günü içinde inceleyip sonuçlandırırlar.

Süre uzatım talepleri ilgililerce doğrudan veya mutat haberleşme araçları ile gümrük müdürlüğüne yapılır ve bu talebe ilişkin dilekçenin gümrük müdürlüğü kayıtlarına intikal ettiği tarih esas alınır.

Yapılacak süre uzatım taleplerinde,

a) Kayıtlı Posta Gönderileri yolu (Taahhütlü veya APS) veya Kayıtlı Kargo Taşımacılığı aracılığı ile yapılacak başvurularda, başvuru dilekçesinin postaya veya kargoya verildiği tarih,

b) Kayıtsız Posta yolu ile veya doğrudan doğruya ilgili gümrük idaresine yapılacak başvurularda, başvuru dilekçesinin gümrük idaresinin kaydına giriş tarihi, esas alınır.

Süre uzatımları, özet beyan kapsamı eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce verilebileceği gibi gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasını müteakip beyanname tescilinden sonra da verilebilecektir. Verilen süre uzatımları yasal sürenin bitiminden sonraki gün itibariyle başlatılır.

Yukarıda belirtilen süreler içerisinde işlemleri tamamlanmayan eşyalar için Gümrük Kanunu’nun 177 ila 180.maddeleri çerçevesinde tasfiye yoluna gidilir.

Konu eşyalar;

a) İhale yoluyla satış suretiyle,

b) Yeniden ihraç amaçlı satış suretiyle,

c) Perakende satılmak suretiyle,

d) Kamu kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere tahsis edilmek suretiyle,

e) İmha suretiyle,

f) Özel yolla

Tasfiyeye tabi tutulur.

Tasfiye idaresi; ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşünü alarak insan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı bakımından gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

İhaleye çıkarılacak veya perakende satılacak eşyanın, ihale ilanının yayımlandığı veya perakende satış kararının alındığı tarihe kadar, gümrük idaresine başvurularak bir gümrük rejimine tabi tutulması veya gümrük bölgesi dışına yeniden ihracı istenebilir.

İthali yasak veya kısıtlamaya tabi olması nedeniyle yeniden ihraç amaçlı satış suretiyle tasfiyesi yapılacak eşyanın, ihale ilanının yayımlandığı veya perakende satış kararının alındığı tarihe kadar gümrük idaresine başvurularak gümrük bölgesi dışına yeniden ihracı istenebilir.

Ancak, yukarıdaki taleplerin kabulü, söz konusu eşyaya ait varsa cezalar ile ambarlama ve elleçleme giderleri ve diğer giderler ile eşyanın döviz cinsinden CIF değerinin % 1'i, bu uygulamadan ikinci kez yararlanmak istenmesi hâlinde ise CIF değerinin % 3'ü oranında bir tutarın ödenmesine bağlıdır. Başvurunun, eşyanın ihale ilanı yayımlandıktan veya perakende satış kararı alındıktan sonra ve satışının gerçekleşmesinden önce yapılması hâlinde bu taleplerin kabulü söz konusu eşyaya ait varsa cezalar ile ambarlama ve elleçleme giderleri ve diğer giderler ile eşyanın döviz cinsinden CIF değerinin % 10'u oranında bir tutarın ödenmesine bağlıdır. Bunun dışındaki başvurular kabul edilmez.

Gümrük mevzuatının kapsamı çok geniş olup, doğru yorumlanması ve süreçlerin takibi büyük önem arz etmektedir. Gümrük rejimlerinin doğru beyanı ve uygulanmasının yanı sıra, süre takipleri ve tasfiye süreçlerini doğru bir şekilde okumak ve takip etmek, dönülemez hataların veya maddi/manevi ağır kayıpların önüne geçilmesinde elzemdir.