2022’NİN EN’LERİ

2022 yılı resmi dış ticaret verileri geçen hafta netleşti. Yıl genelinde ihracat yüzde 12,9 artışla 254,2 milyar dolar, ithalat yüzde 34 artışla 363,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. 84 fasılda ihracat artarken, 13’ünde gerileme görüldü. İthalat tarafında ise 88 fasılda artış, 8’inde azalış yaşandı. İhracatta değer bazında artış 29 milyar dolar iken, ithalatta 92 milyar dolara ulaştı. 2021’de 46 milyar doların üzerinde olan dış ticaret açığı, bu nedenle 63 milyar dolardan fazla artarak 2022’de 110 milyar dolara yaklaştı. Dış ticaret gelişmelerini genel olarak önceki döneme göre yüzde değişim ile ölçeriz. Bu defa değer bazında değişim ile bakalım. İhracat ve ithalat en çok hangi fasıllarda artmış ve azalmış? İthalatın en çok yükseldiği fasıllar, enerji ürünleri, kıymetli taş ve metaller (büyük kısmı altın), elektriksiz makine ve cihazlar, motorlu kara taşıtları, organik kimyasal ürünler ve yağlar oldu. Petrol, doğalgaz ve kömürden oluşan enerji ürünlerindeki artış neredeyse 46 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Büyük kısmını altının oluşturduğu kıymetli taş ve metaller faslındaki ithalat 16,4 milyar dolar artarak 23,5 milyar oldu. 

Oransal değişim olarak küçük olsa da değer bazında elektriksiz makinalar, motorlu kara taşıtları ve organik kimyasalların ithalatında değer bazında yüksek artışlar gerçekleşti. Fiyatların sıçrama yaptığı ve adeta yok satan otomotiv ürünlerinde 2,1 milyar dolarlık ithalat artışı olması dikkat çekiyor. Düşüş tarafında listenin başında eczacılık ürünler var. Türkiye’nin 2022 ilaç ithalatı 2,3 milyar dolar azalarak 4,6 milyar dolar oldu. Metal cevherleri ithalatında büyük oranda fiyatlardaki gerileme nedeniyle düşüş yaşandı. Büyük kısmını çikolata ve bisküvilerin oluşturduğu kakao müstahzarları ithalatı ise 112 milyon dolar azalışla 648 milyon dolar oldu.

İthalat tarafında olduğu gibi ihracatta da en yüksek artış 7,9 milyar dolar ile enerji ürünlerinde yaşandı. Bu ürünlerin ihracatı 16,4 milyar dolara ulaştı. Elektriksiz makina ve motorlu kara taşıtları ihracatında 1,9 ve 1,8 milyar dolarlık artış oldu. Demir-çelikten eşya ve elektrikli makine ihracatında 1,7, plastik ihracatında 1,6 milyar dolar yükseliş yaşandı.

İhracatı en çok azalan ürün grubu demir-çelik oldu. 2,4 milyar dolarlık gerilemenin temelinde büyük oranda fiyatlardaki düşüş var. Altın ihracatı, içerideki talep artışı nedeniyle 758 milyon dolar azaldı. Gemi ihracatındaki 263 milyon dolarlık düşüşte de metal fiyatlarındaki gerileme etkili oldu.